Svetozar Vujković – Toza rođen je u Beogradu 1898.godine i pored Đorđa Kosmajca ostao je upamćen kao jedan od nabrutalnijih agenata policije u Beogradu.
U policijsku službu stupio je 1924.godine i odmah mu je dodeljeno mesto jednog od agenata Odeljena opšte policije Uprave grada Beograda ili tada popularno nazvanoj Glavnjači. Glavnjaču je već bio glas po brutalnosti prema političkim zatvorenicima a Toza je veoma brzo „napredova“ pa je pored Kosmajaca postao ime koje su svi znali.
Tokom 1935.godine postavljen je za šefa IV odseka Odeljenja opšte policije u Beogradu. Kao šef IV odseka,koji je bio posebno zadužen za proganjanje i hapšenje komunista, i dalje je lično spovodio brutalne metode isleđivanja. Iz nepoznatih razloga krajem 1940.godine,navodno, napušta mesto policije.
Nakon okupacije je imenovan za upravnika logora na Banjici 5. jula 1941, na predlog Dragog Jovanovića. U logoru Banjica je naređivao mučenja i neposredno određivao taoce za streljanje.
Samo mesec dana nakon što se „vratio“ tj. postavljen na mesto upravnika logora petorica mladića pripremili su njegov atentat.
U ranim jutarnjim časovima 5.avgusta kada je Toza krenuo ka logoru Banjica svojim motorom sačekali su ga mladići kod Šarene Ćuprije, koja se nalazila iznad današnjeg stadiona „Crvena zvezda.“ Kako je kod Šarene Ćuprije motor sa prikolicom u kojoj je bio Toza morao da uspori bacili su bombu ali pre nego što je motor bio u dometu. Vozač motora je poginuo a kada je jedan od mladića pokušao da puca u Tozu metak se zaglavio. Toza je uspeo da preživi napad ali sa ozbiljnim povredama.
Kada su saveznici bili nadomak Beograda 1944.godine Svetozar Vujković – Toza je evakuisan i beži za Austriju. Godinu dana kasnije izručen je Beogradu na insistiranje samog Tita.
Dugo je proveo u istražnom zatvoru jer je bio upoznat sa mnogim događanjima u Beogradu tokom rata i pre njega.Osuđen je na smrt 4. novembra 1949.
Foto:Wikipedia
