Trend

Gestapo zatvori u Beogradu

Nemačke okupacione snage ušle su u Beograd 12. aprila 1941. godine.

Prvi logor u Beogradu formiran je 5. jula 1941. godine na Banjici u bivšoj kasarni 18. pešadijskog puka. Upravnik logora bio je Svetozar Vujković.

Prvo sedište Nemačke policije za vreme Drugog svetskog rata bilo je u zgradi Ministarstva pravde, preko puta bioskopa Zvezda u Ulici kralja Milana. Ubrzo se sedište Nemačke policije preselilo u Ratnički dom ili ti današnji Dom Vojske leta 1941. koje je bilo do kraja samog rata. Tačnije, to je bilo sedište Operativne grupe Policije bezbednosti i Službe bezbednosti na čijem se čelu nalazio SS-pukovnik Vilhelm Fuks. U podrumu Doma Vojske nalazilo se 20 samica gde su uhapšeni bili izloženi mučenju.

Na teniskim terenima na Kalemegdanu dovođeni su Jevreji i Romi 19. aprila 1941. gde su pravljeni spiskovi i stavljene im žute trake oko ruku. Odvođeni su kasnije u Topovske šupe koji je bio prvi koncentracioni logor za Jevreje i Rome u Beogradu. Nalazio se na Autokomandi u periodu od 22. avgusta 1941, do 12. decembra 1941. Iz Topovskih šupa žene i deca odvođeni su na Sajmište, a muškarci su streljani na raznim lokacijama.

Prvi zatvor Gestapoa u Beogradu nalazio se na današnjem Trgu Nikole Pašića ili tada Aleksandrova ulica broj 5 u zgradi nekadašnjeg Okružnog suda. U pravo u dvorištu tog zatvora ubijeno je pet sugrađana koji su nakon egzekucije obešeni na Terazijama. Već nakon ulaska okupacionih snaga u Beograd počela su hapšenja širom grada i dovođeni su upravo u taj zatvor. Kako se zna Nemci su već posedovali spisak ljudi za hapšenje i pre ulaska u Beograd. Zgrada prvog zatvora Gestapoa uništena je tokom savezničkog bombardovanja, a totalno srušena nakon Drugog svetskog rata tokom formuranja tadašnjeg Trga Marksa i Englsa, a današnjeg Trga Nikole Pašića.

Sedište odeljenja Opšte policije Uprave grada Beograda (UGB) koja je bila zadužena za hapšenje i isleđivanje komunista nalazilo se u zgradu na Obilićevom vencu 4 koje je dobilo novi naziv Specijalna policija. Kancelarije su se nalazile na trećem i četvrtom spratu, gde se nalazila i kancelarija Dragomira Jovanovića, a zatvori za isleđivanje ili ti mučenje na zadnjem spratu.

Hapšenjem i dovođenjem osumnjičenih u zatvor Gestapoa ili Specijalne srpske policije obično je usledilo transportovanje u logor Banjica ili Sajmište. Odakle su kasnije streljani u Jajnicima.

U zgradi današnjeg Stomatološkog fakulteta kod Karađorđevog parka bilo je sedište nemačke vojne policije – Feldžandarmerije.

Zatvor Specijalne policije nalazio se u Đušinoj 7 ( Rudarsko geološki fakultet) i imao je oko deset zatvorskih ćelija. Nakon 1952. zgrada je ustupljena Rudarsko geološkom fakultetu.