Коsmajskо – Varоvnička bitka se vоdila оd 6. dо 10. decembra 1914. g. kaо deо Коlubarske bitke. Naredbom Vrhovne komande, srpska vojska je napuštala Beograd , a trupe za odbranu Beograda povučene su na Varovnice kako bi se organizovala оdbrana desnоg krila i zaleđa glavnih snaga na zapadnоm frоntu. Kоmandant Balkanske vоjske Аustrоugarske mоnarhije Оskar Pоćоrek videvši razmeštanje srpske vojske odlučio je da napadne srpske snage s leđa preko Varovnice. U tom trenutku odbrane Varovnice zavisio je uspeh svih daljih operacija za odbranu Srbije i Beograda. Ono što Poćorek nije znao…
Read MoreКатегорија: BEOGRADSKE ZANIMLJIVOSTI
Beogradske zanimljivosti, Beogradske priče, Beogradska priča,istrorija Beograda, Beogradska istorija
Beogradska zima
PRVA BEOGRADSKA ZIMA 2015/2016 Prva manifestacija pod nazivom „Beogradska zima“ počela je sa održavanjem zvanično od 5.decembra 2015.godine do kraja februara 2016.godine. Prvi put je Beograd bio okićen na 46.lokacija a na 6.lokacija odvijao se program pod manifestacijom „Beogradska zima“. Trka deda mrazeva – start Terazijska česma – London – Terazijska česma, 27. decembar 2015. Prvi put se proširila Ulica Otvorenog srca i na Skadarliju. Programi koji su bili deo „Beogradske zime“ od 5. decembra do 29. februara su: Trg otvorenog srca, Trg bajki, Zima na Sava Promenadi, Novogodišnji festival na…
Read MoreNarodno pozorište
Narodno pozorište osnovano je 1868.godine. Prva predstava koja je izvedena je bila „Đurađ Branković“ Karolja Obernjaka 22.novembra 1868.godine u tadašnjoj Kosmajskoj ulici na broju 51, u gostionici „Kod engleske kraljice“.Predstave su igrane i u magacinu Carinarnice (Teatar na Đumruku), u salama hotela (Teatar „Kod jelena“), u Kneževoj pivari, u hotelu „Srpska kruna“ i kafani „Kod engleske kraljice“. Ideju za osnivanje Narodnog pozorišta doneo je knez Mihailo Obrenović koji je bio oduševljen glumcima iz Srpskog narodnog pozorišta iz Novog Sada koji su gostovali u Beogradu. Knez Mihailo donosi odluku o gradnji novog i…
Read MoreNarodno pozorište u Beogradu
Narodno pozorište u Beogradu Država: Srbija Grad: Beograd Narodno pozorište osnovano je 1868.godine. Prva predstava koja je izvedena je bila „Đurađ Branković“ Karolja Obernjaka 22.novembra 1868.godine u tadašnjoj Kosmajskoj ulici na broju 51, u gostionici „Kod engleske kraljice“.Predstave su igrane i u magacinu Carinarnice (Teatar na Đumruku), u salama hotela (Teatar „Kod jelena“), u Kneževoj pivari, u hotelu „Srpska kruna“ i kafani „Kod engleske kraljice“. Ideju za osnivanje Narodnog pozorišta doneo je knez Mihailo Obrenović koji je bio oduševljen glumcima iz Srpskog narodnog pozorišta iz Novog Sada koji su gostovali u…
Read MorePrva fontana u Beogradu bila je na Terazijama
Prva fontana u Beogradu izgrađena je 2.aprila 1927.godine a uklonjena je 1947.godine kada su ponovo bile rekonstruisane Terazije. Sigurno je malo poznato beograđanima da su Terazije u periodu od 1913. do 1940.godine nosile naziv Prestolonaslednikov trg. Prvo poznato uređenje Terazija počinje 1911.godine a posao uređenja dobija arhitekta Veselin Lukić a same detalje njenog izgleda doprinela je prva dama arhitekta u Srbiji Jelisaveta Načić. Nakon završetka Drugog Balkanskog rata 1913.godine postavlja se neka vrsta vodoskoka ali prema nekim saznanjima skoro da i nije radio. Tek,1927.godine postavlja se prva fontana u Beogradu…
Read MoreOn je osmislio grb Beograda – Đorđe Andrejević Kun
Đorđe Andrejević Kun rođen je 31.marta 1904.godine u Vrolcavi ( Poljska) i bio je srpski slikar,grafičar a u rezime se može dodati i dobar falsifikator. Na oca Veljka Andrejevića Kuna dobio je dar za grafiku pa je istu i izučio u Poljskoj.Đorđe je sa porodicom došao u Beograd 1914, gde je završio štamparski zanat 1920, a zatim učio slikarstvo na Umetničkoj školi u Beogradu 1920 -1925. Zahvaljujući beogradskom trgovcu Iliji Rankiću, Đorđe dobija stipendiju za slikarsko usavršavanje u Italiji. Nakon Italije, Đorđe je nastavio studije u Parizu. U Parizu je prodao svoje…
Read MoreNikоlaj Кravcоv
Nikоlaj Кravcоv poginuo je u svojoj 23.godini oslobađajući Beograd. Nikоlaj Nikitоvič Кravcоv jе biо sanitеtski pоručnik Crvеnе armijе za vrеmе Drugоg svеtskоg rata. Rоđеn jе 8. marta 1921. gоdinе u Кulakоvu, u Vоrоnеžskоj gubеrniji. Pоticaо jе iz zеmljоradničkе pоrоdicе Nikitе Fеdоrоviča i Hristinе Кravcоv. Аvgustu 1939. jе stupiо u Crvеnu armiju, a 1940. gоdinе jе završiо Vоjnо-mеdicinsku škоlu u Harkоvu. Оd napada Nеmačkе na Sоvjеtski Savеz učеstvоvaо jе u bоrbama na Jugоzapadnоm frоntu. Istakaо se 20. sеptеmbra 1943. u sеlu Nоvо-Nikоlajеvka i 24. sеptеmbra 1943. gоdinе u sеlu Liubimоvka kada…
Read MoreNekadašnji siromašni delovi Beograda- Pištolj-mala,Bukurešt-mala,Jatagan- mala
Beograd se stalno naseljavao, rastao, ljudi su dolazili i odlazili a sa njima stvarala su se i nova naselja. Neki sigurno nikada nisu čuli za Pištolj-malu,Bukurešt-malu,Jatagan- malu jedna od naselja koja se bila poznata po siromašnim stanovnicima Beograda. Pištolj-mala nalazila se na kraju Francuske ulice. Prozvana je „pištolj-mala“ jer su siromašni građani počeli da se tu naseljavaju besplatno ili ti na „pištolj“ (otimanje). Kuće su građene na drvenim stubovima,poput sojenica,jer je nekada ovaj deo Beograda bio pod blatom i teren je bio neravan. Ovo naselje nastalo je posle Prvog svetskog rata a…
Read MorePrva „Domaćička škola“ u Beogradu- Škola za domaćice
Prva „Domaćička škola“ u Beogradu osnovana je u Ulici Žorža Klemansoa,današnja Makedonska ulica a osnovala ju je Natalija Đurović. Osnivanje ovakvih škola počelo je 1919.godine u tadašnjoj Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca. Škola je u početku trebala da traje preko pola godine ali je ipak trajala tri meseca i obuhvatala je obuku domaćica iz nekoliko oblasti koje su trebale da savladaju: „Domaćeg gazdinstva, kuvanja, konzerviranja, pranja i glačanja rublja, šivenja i krpljenja odeće, nege porodilje, odojčadi i starijih, higijene, mlekarstva, živinarstva, pčelarstva i pedagogije“. U „Domaćičku školu“ mogle su da se…
Read MoreŠatrovački jezik nastao od Beogradskih mangupa
Tačan nastanak šatrovačkog jezika,bar zvanično,nije poznat. Dovodi se u vezu tajnog govora među špijunima,vojnicima ali oni koji su uvek imali mašte su Beogradski mangupi. Jedna grupa od Beogradskih mangupa koja se bavila sitnom krađom polovinom 19.veka imala je svoju jazbinu na Tašmajdanu tj. u tadašnjim pećinama pa su nazvani „Šatrovci“. Šatra je romskog porekla i označava i danas šator ili jazbinu ( mesto sakrivanja). Beogradski mangupi „Šatrovci“ koristili su poseban rečnik kako tadašnji žandari ne bi razumeli šta pričaju. Šatrovački je posebno korišćen u zatvorima a vremenom šatrovački jezik se odomaći…
Read MoreKalmici – Nekadašnji Beograđani
Kalmici su zapadnomongolski narod, koji pretežno živi u autonomnoj republici Kalmikiji (Rusija). Kalmici su većim delom budističke veroispovesti i govore kalmičkim jezikom, koji spada u mongolske jezike. Početkom aprila 1920.godina u Srbiju je stiglo nekoliko desetina Kalmica izbeglica a do kraja 1920.godine stiglo ih je ukupno oko 300. U periodu od 1920.godine do 1923.godine u Srbiju je stiglo 450-500 Kalmika a najveći deo njih oko 400 se nastanilo u Beogradu i tako postali najveća Kalmička kolonija u Evropi. U Beogradu su se nastanili u najvećem delu u Malom Mokrom lugu ali…
Read MoreMost kralja Aleksandra – Prvi drumski most u Beogradu
Most kralja Aleksandra počeo je sa gradnjom jula 1930.godine,nakon što je ranije raspisan konkurs za izvođača gradnje mosta a koji je dobila firma iz Nemačke-Oberhauzena. U Beogradu je tada postojao samo železnički most sagrađen 1884.godine. Most je zvanično otvoren 16.decembra 1934.godine kao prvi drumski most a prvi su preko njega prešli svečana kraljevska konjica sačinjena od 700 konjanika. Most je otvorio princ Pavle Karađorđević a nakon otvaranje preko mosta je prešlo oko 150.000 građana. 5. novembra 1935. god prešao je i prvi tramvaj br. 14 za Zemun, zbog čega je…
Read MorePrva žena atentator u Srbiji – Jelena Ilka Marković
Jelena Ilka Marković,supruga pukovnika Jevrema Markovića, je 11.oktobra 1882.godine pokušala atentat na Milana Obrenovića. Pukovnik Jevrem Marković,brat Svetozara Markovića,streljan je maju 1878.godine u Aranđelovcu zbog učešća u Topolskoj buni. Milan Obrenović je zbog pokušaja njegovog svrgavanja i dovođenja na vlast Petra Karađorđevića naredio streljanje svih pobunjenika. Nisu postojali dokazi koji bi ga doveli u vezu sa svrgavanjem Milana Obrenovića ali su neki svedočili da je navodno rekao „Raditе vi kakо znatе, a јa ću јеdnоg dana s mојоm vојskоm da prоglasim Pеtra za knеza i, dоk dоđеm dо Čеstоbrоdicе, vlada…
Read MoreStaklena baba – Beogradska urbana legenda
Legenda o „Staklenoj babi“ se prepričavala i prepričavala a da li ima istine u njoj mnogi tvrde da ime i da je baš živela kod njih u zgradi ili u zgradi pored, a priča datira iz vremena devedesetih i živela je ,navodno,na Novom Beogradu. „Staklena baba“ je usamljena starija žena koja je živela u stanu usamljeničkim životom. Prema,legendi,znala je u prolazu da sačekuje decu i da ih udara štapom a kada bi pobesnela zasijalo bi joj jedno oko jer je bilo od stakla. Druga verzija je da zato što je…
Read MoreU Beogradu štampana prva knjiga ćirilicom „Beogradsko četvorojevanđelje“
17.08. 1552.godine u Beogradu štampana prva knjiga ćirilicom, poznata kao „Beogradsko četvorojevanđelje“ ili “Četvoroblagovestije”. Prema navodima iz same knjige, 4. avgusta 1552. godine. Predstavlja izvor o dešavanjima u Beogradu sredinom XVI veka, štampao je Trojan Gundulić, pripadnik dubrovačke kolonije u Beogradu. Veličina njenih listova je 20 x 30 cm i ima 211 listova.Ukrašena je ornamentima urađenim u kuvanom orahovom drvetu.
Read MoreZeleni venac
Zeleni venac danas pripada opštini Savski venac a nekada se ovaj kraj zvao Manojlova bašta. Na mestu današnjeg Zelenog venca bilo je jezero i kafana koju je držala Saksonka sa zelenim vencem na čelu kafane pa je tako Zeleni venac i dobio ime,bar tako legenda kaže. Sredinom 19.veka jezero je isušeno a 1851. godine gradske vlasti su htele da izgrade nacionalno pozorište ali zbog blatnjavog i stalnog izlaska vode ovaj deo je bio nestabilan za gradnju pa se odustalo od istog. Zvanično pijaca Zeleni venac je otvorena 1926.godine a njen nastanak počeo je sedamdesetih…
Read MoreJanko Janković – pisar koji je spasao nebrojano života Beograđana
Janko Janković rođen je 26.avgusta 1909.godine u Kragujevcu gde završio i školu. Preselio se u Beograd gde je radio kao pisar u Opštoj državnoj bolnici a nakon završetka vojnog roka,1934.godine, zaposlio se kao pisar u Odeljenju krivične policije Uprave grada Beograd- ozloglašenoj „Glavnjači.“ Povezao se sa KPJ za Srbiju preko svog rođaka Nemanje Markovića i počeo da im dostavlja podatke o planiranim zadacima Specijalne policije „Glavnjače“. Nakon okupacije Jugoslavije 1941.godine Janko je nastavio da radi u Specijalnoj policiji a zbog poverenja koje je stekao među Nemcima i Specijalnoj policiji unapređen…
Read MorePrva javna električna centrala u Srbiji otvorena u Beogradu
Dana 23. septembra 1893. godine počela je sa radom prva javna električna centrala u Srbiji. Prva električna centrala otvorena je na Dorćolu i snabdevala je javnu rasvetu i tramvaj. Pre puštanja u rad električne centrale javo osvetljenje su bili fenjeri sa plinom. Do 1931. godine svi veći glavni gradovi u Srbiji su imali struju. Foto:Ilustracija/pixabay
Read MoreMarko Leko – „Obrenovac je srećno mesto jer će ovde biti banja bolja od već viđenih u Nemačkoj“
Marko Leko rođen je u Beogradu 17. septembra 1853. od oca Tome Leko beogradskog trgovca, i majke Aspazije. U Cirihu je završio Politehničku školu gde je i doktorirao. Vrativši se u Beograd predavao je u beogradskoj gimnaziji (1880-1884) i na Vojnoj akademiji (1881-1894). Predavao hemiju i u Velikoj školi 1894-1896. i 1899-1905. Od 1884. do 1920. bio je državni hemičar i upravnik Državne hemijske laboratorije u Beogradu (1904. do 1920). Marko Leko je uporedio vodu sa hemijskim sastavom vode iz čuvene banje Vajlbah u Nemačkoj, banje koja se nalazi u okolini Visbadena u Majnskoj dolini. I ostalo je zabeleženo šta je rekao 1899. kada je promovisao Obrenovačku banju: „Obrenovac je…
Read MoreNajmoćniji čovek Srbije prve polovine 19. veka – Toma Vučić Perišić
Toma Vučić Perišić je bio srpski vojskovođa,vojvoda i ustavobranitelj iz doba Prvog i Drugog srpskog ustanka, najbogatiji i najmoćniji čovek Srbije prve polovine 19. veka i prvi srpski policajac. Toma Vučić Perišić sin je Periše i Stane iz Gornje Vrbave gde je živeo u istoj kući u zajednici sa rođenim bratom Pavlom, koji je otac mitropolita Melentija Pavlovića. Toma je rođen u Bariču, ali je jedno vreme proveo u Sremu sa porodicom ali su se naselili kasnije u mestu Vučkovica kod Knića. Perišić je očevo prezime a Vučić mu je dato jer se verovalo da će se davanjem imena vuka dete spasiti…
Read More