Vila Zlatni breg u Smederevu
Država: Srbija
Grad: Smederevo
Izgrađena: 1865. godine
Vila Zlatni breg u Smederevu nalazi se na 4 km od centra grada u naselju Plavinac. VIlu nazivaju još i Kraljevski vinogradi, Vila dinastije Obrenović, Letnjikovac dinastije Obrenović…
Imanje sa vinogradima, na kome se nalazi letnjikovac, kupio je knez Miloš Obrenović 1829. godine od nekog osmanlije. U momentu kupovine na imanju se naalzilo, pored vinograda, i parno kupatilo i vila. Pored već postojećeg vinograda knez Miloš je tražio da se zasadi još grožđa, pa je o vinogradu i celom zdanju brinuo kapetan Jovanča Spasić.
Malo je poznato da je knez Miloš tražio da mu se izgradi vinski podrum gde je proizvodio vino koje je izvozio. VIno se proizvodilo sve do 1858. godine kada je knez Miloš svrgnut sa vlasti.
U vreme kneza Mihaila
Prvobitnu vilu izgradio je knez Mihailo Obrenović 1865. godine, pa je i javnosti predstavljena i kao palata i ako to ni približno nije bila.Knez Mihailo je nastavio da ulaže u vinograde, pa je zasadio oko 2.000 sadnica vinove loze.
U vreme Milana Obrenovića
Prvi park u Smederevu izgrađen je upravo na posedu letnjikovca i to zahvaljujući kraljici Nataliji koja je htela da tu održi balove 1878. godine ali zbog trošne vile nisu održani. Na insistiranje kraljice Natalije vila je rekonstruisana, pa je napravljen prvi u Srbiji teniski teren i teren i za kriket. Takođe tu su još i pristupne staze do vile, kao i staze za šetnju. Od 1882. godine tu su priređeni mnogi balovi i postalo je poznato mesto okupljanja u organizaciji kraljice koja je u ovom dvoru provodila najviše vremena.
Nakon razvoda kraljevskog para, kraljica Natalija dobija vilu koju preuređuje uz pomoć arhitekte Jovana Ilkića 1897. godine. Iste godine kraljica Natalija napušta Srbiju jer nije odobravala vezu kralja Aleksandra i Drage Mašin koji su tu provodili mnogo vremena zbog skandala oko trudnoće kraljice Drage. Bračni par je ubijen 1903. godine u Majskom prevratu.
Nakon ubistva kraljevskog para, kraljica Natalija poklanja vilu pukovniku Antoniju Oreškoviću, načelniku štaba Drinske divizije. Sinovi pukovnika Oreškovića dosta su uložili u nastavak proizvodnje vina, pa je zabeleženo da su i prvi ugradili protivgradne topove 1909. godine.
Tokom Prvog svetskog rata vila je služila kao vojna bolnica i bila je dosta oštećena.
Nakon Drugog svetskog rata porodici Orešković je oduzeto imanje. Predsednik Jugoslavije Josip Broz Tito prvi put je posetio mesto u novembru 1953. godine, a tri godine kasnije vila je preimenovana u „Zlatni breg“, dok su je građani zvali „Zabranjeni grad“.
Godine 1957. počelo je sa rekonstrukcijom vile zbog lošeg stanja po projektu arhitekte Milana Antića i arhitekte Bogdana Bogdanovića. Za unutrašnju rekonstrukciju bili su zaduženi slikari Predrag Milosavljević i Miodrag B. Protić. Ispred ulaza je postavljena fontana sa bronzanom skulpturom „Led i labud“, rad slikarke Olje Ivanjicki. Rekonstrukcija je završena 1961. godine.
Za vreme režima Slobodana Miloševića, devedesetih godina 20. veka, tu su održavani pojedini sastanci državne bezbednosti. Koliko je poznato Slobodan Milošević nije posećivao vilu.
16. maja 2015. godine vila je otvorena za javnost tokom manifestacije Noć muzeja.
Zanimljivosti
- Godine 2009. proglašena je spomenikom kulture
- Jedini sačuvani letnjikovac dinastije Obrenović
- 2011. godine predsednik Srbije Boris Tadić koristi vilu kao zvanično državno mesto
- 2016. godine kineski predsednik Si Đinping i slovenački premijer Miro Cerar boravili su u vili
Foto:ilustracja/pixabay
