Narodni muzej u Beogradu

Narodni muzej u Beogradu

Država: Srbija

Grad: Beograd

Osnovan: 1884.

Narodni muzej u Beogradu osnovan je 1844. i nalazi se na prostoru između Trga Republike, ulica Čika Ljubine, Vasine i Laze Pačua. Uselio se u zgradu Uprave fondova 1950. godine.

Značajni datumi Narodnog muzej:

• 1844. – Ukazom načelnika Ministarstva prosvete Jovana Sterije Popovića osnovan je Muzeum serbski – početak sistematskog prikupljanja i zaštite kulturne baštine u Srbiji
• 1848 . – Prvi inventar muzeja – ukupno 79 rednih brojeva (novci, povelje i diplome, rukopisne i štampane knjige, stari pečati, alatke, posude, statue)
• 1850 . – Muzeju predat portret Trajanovog oca, nađen u Kostolu
• 1853 . – Ukazom kneza Aleksandra Karađorđevića uspostavlja se zvanje čuvara Narodnog muzeja. Postavljen prvi čuvar, Filip Nikolić
• 1862 . – Prva evakuacija muzejskog fonda (24 sanduka) zbog oružanog napada Turaka
• 1864 . – Uvećan muzejski fond zbirkama Društva srpske slovesnosti
• 1864 . – Priređena prva muzejska postavka
• 1865 . – Prva arheološka iskopavanja u Srbiji, na Rudniku
• 1871 . – Muzejski fond broji 12.869 predmeta raspoređenih u 19 odeljenja
• 1873 . – Katarina Ivanović poklonila muzeju četiri svoja dela, a tri godine kasnije još sedam slika i 1.000 forinti za njihovo održavanje
• 1873 . – Uposlen Toma, prvi pokazivač muzeja; muzej obišao 401 posetilac
• 1881 . – Zakonom o Narodnoj biblioteci i muzeju, Narodni muzej je izdvojen kao samostalna ustanova
• 1882 . – Postavljena prva tematska izložba Skulpture Petra Ubavkića
• 1882 . – Projekat Zakona o istorijskim i umetničkim starinama u Srbiji, prvi akt o zaštiti „da se stane naput….. samovoljnom uništavanju starina i njihovom izvozu van zemlje“
• 1882 . – Prva izložba slika Katarine Ivanović
• 1883Priređen Spisak sviju na gledanje izložene predmete u muzej – preteča muzejskog vodiča; muzejski fond izložen u 3 sobe
• 1883 . – Otkupljene slike Anatom Đorđa Krstića i Vesela braća Uroša Predića
• 1886 . – Kralj Milan Obrenović poklonio muzeju zbirku od 1.352 primeraka srpskog srednjovekovnog novca i zapon humskog kneza Petra
• 1887 . – Otkupljeni srebrni pojasevi iz Mramorca
• 1888 . – Hadži Pavle plemeniti Riđički iz Mokrina, u Luksoru otkupljuje mumiju sveštenika Nesmina, poznatu kao Beogradska mumija, „ne za sebe, već za srpski narod“
• 1891 . – Bertold Lipaj poklonio muzeju 70 slika mletačkih umetnika
• 1895 . – Muzeju predata zaostavština Vuka Karadžića i slike Mine Karadžić
• 1895 . – Istraživanje rimske grobnice u Brestoviku
• 1896 . – Prva nabavka opreme za muzejsku fotolaboratoriju
• 1896 . – Prvi put imenovan pomoćnik čuvara muzeja
• 1898 . – Muzeju poklonjena čuvena kameja iz Kusadka sa predstavom cara Konstantina
• 1900 . – Izdat prvi stručni katalog Opis stvari iz zaostavštine Vuka Stefanovića Karadžića, autor Mihailo Valtrović
• 1900 . – Muzeju predat bronzani portret cara Konstantina
• 1900 . – Muzeju poklonjen vredni Temnićki natpis
• 1904 . – Prva Jugoslovenska izložba (umetnici iz Srbije, Hrvatske, Slovenije i Bugarske)
• 1904 . – Otvorena prva muzejska postavka koja je predstavljala sve zbirke (Arheološko odeljenje sa lapidarijumom, Srednjev . – ekovno odeljenje, Galerija slika, Vukova soba) i štampan novi katalog Spisak slika izloženih u galeriji Narodnog muzeja
• 1907 . – Prvo zvanično evidentiranje broja posetilaca: 4.298
• 1908 . – Početak istraživanja izuzetnog neolitskog lokaliteta Vinča
• 1910 . – Iz Narodnog muzeja završeno izdvajanje etnografskih i prirodnjačkih zbirki
• 1912 . – Početak istraživanja Caričinog grada
• 1914-1918 . – Prvi svetski rat – bombardovanje muzeja i devastacija muzejskog fonda, uništen čuveni Kličevački idol, nestao Arijadnin pehar
• 1923 . – Muzej imao 10.380 posetilaca
• 1923 . – Muzejska biblioteka broji 1.243 naslova
• 1924 . – Umetničko društvo Lada muzeju poklonilo zbirku crteža Novaka Radonića i zbirku litografija Anastasa Jovanovića
• 1924 . – Početak sistematskih istraživanja lokaliteta Stobi, koje je trajalo u kontinuitetu do 1941. godine
• 1925 . – U muzeju osnovan Grafički kabinet
• 1926 . – Prva posleratna izložba u muzeju Retrospektiva slika Pavla Simića
• 1927 . – Pri muzeju osnovana prva konzervatorsko-restauratorska laboratorija
• 1929 . – Objavljeni Srpski spomenici, Pisani spomenici i Praistorijski spomenici
• 1930 . – Edit Čester Biti poklonila muzeju sliku Kamija Pisaroa Trg ispred Francuskog pozorišta
• 1930 . – Istraživanja Trebeništa, koja su trajala do 1933. godine
• 1931 . – Grad Amsterdam poklonio muzeju 48 umetničkih dela
• 1932 . – Otkupljena mermerna kopija Fidijine Atene partenos iz Herakleje
• 1933 . – Pokrenut časopis Numizmatičar
• 1933 . – Muzej ima 7 odeljenja, 3 laboratorije, 2 ateljea i 12 zaposlenih
• 1933 . – Kralj Aleksandar Karađorđević donosi odluku o ustupanju kraljevskog Novog dvora za prestonički muzej
• 1935 . – Uredbom o spajanju Istorijsko-umetničkog muzeja i Muzeja savremene umetnosti formiran je Muzej kneza Pavla
• 1935 . – Miroslavljevo jevanđelje predato muzeju na dalje čuvanje i izlaganje
• 1935 . – Otkupljena slika Ogista Renoara Kupačica
• 1936 . – Muzej kneza Pavla otvoren za javnost 18. januara sa savremenom muzeološkom postavkom koja predstavlja i nacionalnu i evropsku baštinu
• 1936 . – Izložba Moderno francusko slikarstvo gostuje u muzeju
• 1937 . – Muzejski fond broji ukupno 250.000 predmeta, od toga 120.000 numizmata
• 1937 . – Pokrenut časopis Umetnički pregled, koji je izlazio do 1941. godine
• 1938 . – Izložba Italijanski portret kroz vekove gostuje u Muzeju
• 1939 . – Izložba Sto godina francuskog slikarstva. Od Davida do Sezana gostuje u Muzeju
• 1939 . – Muzej ima 15 zaposlenih
• 1939 . – Na javnoj licitaciji u Parizu, Muzej kupio Moneovu sliku Ruanska katedrala
• 1939-1945 .
• Drugi svetski rat; Muzej je bio sve vreme otvoren za posetioce
• 1944 . – Promena imena muzeja u Umetnički muzej
• 1945 . – Priređena izložba Srpsko slikarstvo 18. i 19. veka povodom stogodišnjice muzeja
• 1946 . – Muzej učestvuje u realizaciji izložbe Slikarstvo i vajarstvo naroda Jugoslavije 19. i 20. veka, koja gostuje u Rusiji Čehoslovačkoj i Mađarskoj
• 1947 . – Arheološka iskopavanja Dubravice, rimskog Marguma, trajala do 1950. godine
• 1949 . – Primljena zbirka Eriha Šlomovića
• 1950 . – Prva posleratna izložba iz programa međunarodne saradnje Radovi francuskih slikara 19. veka
• 1952 . – Muzeju vraćen naziv Narodni muzej; centralni je muzej Srbije
• 1952 . – Muzej je 23. maja svečano otvoren za javnost u zgradi na Trgu Republike koju je dobio 1951. godine, sa novom stalnom postavkom koja je poštovala hronološke principe
• 1953 . – Prva tematska izložba u novom izložbenom prostoru – Srpska grafika 18. veka
• 1954 . – Osnovano Prosvetno-pedagoško odeljenje, jedno od 9 odeljenja muzeja
• 1954 . – Početak sistematskog istraživanja Kosmaja, koja je muzej vodio do 1978. godine
• 1956 . – Univerzitet u Beogradu predao muzeju na čuvanje, obradu i izlaganje vredne numizmatičke zbirke Đorđa Vajferta i Filipa Ferarija, a 1959. i Ljubomira Kovačevića
• 1957 . – Muzej imao 163.000 posetilaca
• 1957 . – Prva pokretna edukativna izložba, Crteži i pasteli Moše Pijade gostuje po Srbiji
• 1957 . – Početak istraživanja Novog Brda, koje je trajalo do 1962. godine
• 1958 . – Pokrenut Zbornik radova Narodnog muzeja
• 1960 . – Osnovano Društvo prijatelja Narodnog muzeja, prvi predsednik Krista Đorđević
• 1960 . – Početak istraživanja izuzetnog neolitskog lokaliteta Pločnik
• 1960-1962 . – Istraživanja Petrove crkve u Novom Pazaru
• 1961 . – Božidar Marić poklonio muzeju slike Kamija Pisaroa, Ogista Renoara i Kamija Koroa
• 1962 . – Izložba Konstantin Danil
• 1963 . – Muzejski fond broji 195.688 predmeta
• do 1963 . – Iz muzejskog fonda ustupljen znatan broj kulturnih dobara Vojnom muzeju, Muzeju grada Beograda, Muzeju Vuka i Dositeja, Istorijskom muzeju Srbije, Muzeju primenjene umetnosti, Galeriji fresaka, Muzeju savremene umetnosti
• 1964 . – Zbog početka do sada jedine rekonstrukcije zgrade muzej zatvoren za posetioce
• 1964 . – Zgrada u kojoj se muzej nalazi, podignuta po projektu arh. Nikole Nestorovića i Andre Stevanovića, proglašena za spomenik kulture
• 1965 . – Pokrenuta edicija Klasicizam kod Srba, izašlo osam tomova
• 1966 . – Muzej je svečano otvoren 7. jula s novom stalnom postavkom koncipiranom po estetskom principu
• 1966 . – U muzeju gostuje izložba iz Holandije Vinsent van Gog, koja je imala preko 300.000 posetilaca
• 1967 . – Restitucija Arijadninog pehara iz državnog muzeja Šarlotenburg u Berlinu
• 1967 . – Ljubica Luković poklonila legat Nadežde i Rastka Petrovića
• 1968/69 . – Prve izložbe muzeja koje gostuju u inostranstvu: Srpsko slikarstvo između dva rata, u Nemačkoj, i Neolit centralnog Balkana, u Velikoj Britaniji, Danskoj i Nemačkoj
• 1969 . – Povodom 125-godišnjice muzeja otvorene izložbe Srednjovekovna umetnost u Srbiji i Kroz istoriju Narodnog muzeja
• 1971 . – Organizacija velike izložbe Umetnost na tlu Jugoslavije (od praistorije do danas), u Parizu
• 1971-1991 . – Đorđe i Lala Lučić-Roki poklonili zbirku slika i umetničkih predmeta
• 1972 . – Muzejski fond broji oko 200.000 predmeta
• 1973 . – U sastav muzeja ulazi Galerija fresaka, osnovana 1951. godine
• 1975 . – Otvoren Spomen muzej Nadežde i Rastka Petrovića
• 1976 . – Milojko i Sofija Dunjić poklanjaju muzeju svoju arheološku zbirku
• 1976 . – Prva izložba likovnih radova učenika Likovno proleće ustanovljena povodom Dana muzeja, održavana do 2002. godine
• 1977 . – Početak sistematskih istraživanja rimskog utvrđenja Dijana, koje traje i danas
• 1978 . – Muzej Lepenski Vir otvoren pored izmeštenog lokaliteta Lepenski Vir
• 1979 . – Muzeju priključen Muzej Vuka i Dositeja, osnovan 1949. godine
• 1980 . – Izložba radova centra za konzervaciju, prva te vrste u Srbiji
• 1980 . – Zaostavština Ljubomira Micića predata muzeju
• 1983 . – U muzeju gostuje izložba Majstori svetskog slikarstva iz zbirke A. Hamera
• 1985 . – Krista Đorđević poklonila slike jugoslovenskih autora
• 1985 . – Jovan Smodlaka poklonio slike jugoslovenskih autora
• 1988 . – Slike jugoslovenskih i evropskih umetnika poklonili Arso i Vojka Milatović
• 1988/89 . – Izložba Antički portret u Jugoslaviji gostuje u Moskvi, Frankfurtu, Madridu i Barseloni
• 1991 . – Prva izložba za slepe i slabovide Beogradska skulptura 1900-1950
• 1994 . – Muzejski fond broji oko 300.000 kulturnih dobara
• 1996 . – Otvoren Arheološki muzej Đerdapa u Kladovu, koji predstavlja rezultate istraživanja velikog međuinstitucionalnog projekta Đerdap
• 1996 . – Četiri dana nakon što je ukradena, vraćena Renoarova Kupačica; sa stalne postavke povučena dela iz Zbirke strane umetnosti
• 1996 . – Centralni registar pokretnih kulturnih dobara muzeja Srbije – početak primene novih tehnologija u stručno-naučnoj obradi kulturnih dobara
• 1997 . – Izložba Pjer Ogist Renoar iz zbirki Nardonog muzeja
• 1998 . – Izložba Nadežda Petrović: put časti i slave
• 1999 . – Zbog NATO bombardovanja povučena stalna postavka muzeja
• 2002 . – Izložba Od Lepenskog Vira do moderne umetnosti, pod pokroviteljstvom premijera Zorana Đinđića, u okviru kampanje za obnovu muzeja
• 2002 . – Od 1945. do 2002. godine Narodni muzej je objavio 433 publikacija, kataloga izložbi, kataloga zbirki, monografija, časopisa, vodiča i drugo
• 2003 . – Povučena stalna postavka zbog katastrofalnih uslova, mikroklimatskih i bezbednosnih
• 2004Izložbu Impresivno! za 10 dana videlo 42.000 posetilaca
• 2004 . – Osnovan Dečiji klub Narodnog muzeja; u aktivnostima je do danas učestvovalo više hiljada dece i mladih
• 2004 . – Početak sistematskog istraživanja Šalitrene pećine, izuzetnog paleolitskog lokaliteta
• 2005 . – Formirano Odeljenje za preventivnu zaštitu
• 2005 . – Miroslavljevo jevanđelje uvršteno je na listu UNESKO Pamćenje sveta
• 2005/2006 . – Izložba Nepoznata priča o modernoj umetnosti gostuje u sedam gradova Japana, preko 300.000 posetilaca
• 2005 . – Dragoslav Damjanović darovao muzeju svoju umetničku zbirku od 222 slika i grafika
• 2006 . – Kompletirana elektronska baza celokupnog muzejskog fonda
• 2006 . – U muzeju gostuje izložba iz Luvra, U dodiru s antikom, kojom muzej počinje da sprovodi standarde pristupačnosti
• 2006 . – Vlada Republike Italije dodelila je Narodnom muzeju medalju za saradnju u oblasti kulture
• 2006-2007 . – Sve zbike muzeja konzervatorski pregledane, barkodirane, spakovane i pripremljene za selidbu
• 2007 . – Muzej gostuje u Italiji, u Komu, sa izložbom Impresionisti, simbolisti i avangarda, u Italiji, u Adriji, sa izložbom Balkan. Antička civilizacija između Dunava i Jadranskog mora i u Zagrebu, Hrvatska, sa izložbom 100 vrhunskih dela hrvatske umetnosti iz Narodnog muzeja; dela iz muzeja videlo preko 200.000 posetilaca
• 2008 . – Izložba Vinča – praistorijska metropola, u saradnji sa Muzejom grada Beograda, Filozofskim fakultetom i Galerijom Srpske akademije nauka i umetnosti
• 2009 . – Prva velika izložba nacionalne umetnosti novog veka Vek srpske umetnosti. 1850-1950, pod pokroviteljstvom predsednika Rumunije i Srbije, gostuje u Bukureštu
• 2009 . – Muzejski fond ima 400.000 predmeta
• 2010 . – Izložba 100 godina srpske umetnosti imala je 100.000 posetilaca za 45 dana
• 2010 . – Izložbu Paja Jovanović videlo je 160.000 posetilaca za tri meseca trajanja
• 2010 . – U predsedničkoj palati Kvirinal, u Rimu, gostovala izložba Italija i konzervacija veličanstvenog kratera, pod pokroviteljstvom predsednika Italije i Srbije
• 2011 . – Na izložbi Poklon zbirka Dragoslava Damjanovića predstavljen ovaj izuzetan dar
• 2011 . – Završena rekonstrukcija Muzeja Lepenski Vir, po projektu arh. Siniše Temerinskog i Marije Jovin. od juna otvoren Centar za posetioce – Muzej Lepenski Vir
• 2011 . – Muzej je realizovao 34 izložbe u Narodnom muzeju i u drugim prostorima u Beogradu, Srbiji i inostranstvu, koje su imale 187.323 posetilaca
• 2012 . – Završena rekonstrukcija i sanacija Muzeja Vuka i Dositeja i otvorena nova stalna
• postavka
• 2013 . – Izložba Konstantin Veliki i Milanski edikt 313. Rađanje hrišćanstva u rimskim provincijama na tlu Srbije, povodom 1700 godina od donošenja Milanskog edikta
• 2013 . – Izložba Zaveti i poruke. Stefan Nemanja – devet vekova
• 2014 . – Izložba Svetlost u mraku Prvog cvetskog rata. Protagonisti impresionizma u Srbiji, povodom stogodišnjice od početka Velikog rata
• 2015 . – Narodni muzej u Beogradu, dobitnik nagrade „Mihailo Valtrović“ Muzejskog društva Srbije za izuzetne rezultate u stručnom radu
• 2015 . – Izložba Nadežda Petrović. Povodom 100 godina od prava na večan pomen. Izbor
• slika iz narodnog muzeja u Beogradu, za 40 dana videlo 23.000 posetilaca u Medija centru Doma vojske
• 2017 . – Narodni muzej u Beogradu, dobitnik nagrade NK ICOM Srbije kao muzej godine za
• učešće u evropskom projektu Ceramics and its Dimensions
• 2018 . – Nakon sanacije i adaptacije, 28. juna je otvorena stalna postavka u zgradi na Trgu Republike. Do kraja godine Muzej je obišlo preko 150.000 posetilaca
• 2019 . – Povodom 175 godina postojanja, Narodni muzej u Beogradu odlikovan je Sretenjskim ordenom prvog reda
• 2022. – Odlukom VLade Srbije menja ime u Narodni muzej Srbije

Narodni muzej nalazio se:

• 1844. – Zgrada Ministarstva prosvete – iza konaka kneginje Ljubice
• 1848. – Topčijska kasarna, prostor između Nemanjine i Sarajevske ulice
• 1861. – Zgrada Uprave prosvete, pored Vaznesenjske crkve
• 1863. – Zdanje majora Miše Atanasijevića
• 1891. – U privatnim kućama na mestu današnjeg Filološkog fakulteta
• 1898. – Na mestu današnjeg Generalštaba – Kuća Stevče Mihailovića, na uglu ulica Kneza Miloša i Birčaninove
• 1916. – Zgrada Vračarske štedionice
• 1922. – Kuća Raše Miloševića, u ulici Kneza Miloša 58
• 1929. – Konak kneginje Ljubice
• 1935. – Zgrada Novog dvora
• 1948. – Zgrada Berze rada – Etnografski muzej
• 1950. – Zgrada Uprave fondova, Trg republike

Direktori Narodnog muzeja:

• Filip Nikolić (1853 -1856)
• Đuro Daničić (1856 -1859)
• Milivoj Prajzović (1859 -1860)
• Kosta Crnogorac (1860 -1861)
• Janko Šafarik (1861 -1869)
• Stojan Novaković (1869 -1874)
• Jovan Bošković (1875 -1880)
• Nićifor Dučić (1880 -1881)
• Mihailo Valtrović (1881 -1905)
• Miloje Vasić (1906 -1919)
• Vladimir Petković (1919 -1935)
• Milan Kašanin (1935 -1944)
• Veljko Petrović (1944 -1962)
• Lazar Trifunović (1962 -1969)
• Miodrag Kolarić (1969 -1973)
• Vladimir Kondić (1973 -1980)
• Jefta Jevtović (1980 -1996)
• Bojana Borić-Brešković (1996 – 2001)
• Nikola Tasić (2001 – 2003)
• Tatjana Cvjetićanin (2003 – 2012)
• Bojana Borić-Brešković (2012 – )

Izvor: Beogradske vesti / Narodni muzej

Dodaci

• Kolekcija Narodnog muzeja Srbije