Ime i prezime: Sofija Jovanović
Datum rođenja: 1. februar 1922.
Mesto rođenja: Beograd, Kraljevina SHS
Preminula: 22. april 2002.
Mesto smrti: Beograd, SR Jugoslavija
Sofija Soja Jovanović bila je prva srpska pozorišna i filmska režiserka.
Otac joj je bio po profesiji hemičar, a majka diplomirani filozof. Deda po ocu, joj je bio dvorski fotograf Milan Jovanović i njegov rođeni brat, slikar Paja Jovanović. Milanov sin je bio Dušan Jovanović Đukin, poznati srpski vajar, a njegova supruga glumica Nevenka Urbanova.
Osnovnu i srednju školu pohađala na francuskom jeziku, a išla je i na časove klavira i baleta kod Mage Magazinović. Upisala se na dramski odsek Muzičke akademije, gde je od 1941. godine studirala glumu. Tri godine kasnije sa još nekoliko kolega i nastavnika osnovala je Akademsko pozorište, prvi studentski teatar u zemlji.
Najpoznatija je po tome što je režirala prvi jugoslovenski dugometražni film u boji Pop Ćira i pop Spira, po romanu Stevana Sremca.
Režije u Beogradskom dramskom pozorištu od 1951. značajno su uticale na jačanje pomenutog pozorišta. Između ostaog režirala je i : Labiš Florentinski šešir, Breht Dobri čovek iz Sečuana, Anuj Bal lopova, Friš Andora, Miler Pripovest o dva ponedeljka i Mir-Jam „Ranjeni orao“.
Režirala je, pored Pop Ćire i pop Spire, Diližansa snova, Put oko sveta, Dr, Sumnjivo lice. Orlovi rano lete, Običan čovek.
Njeno prvo delo, Nušićeva komedija Sumnjivo lice je u komunističko vreme ocenjeno kao predstava koja širi opasnu, zapadnjački orjentisanu poruku i zbog ovog komada su bili ubrzo rasformirani.
Za Akademsko pozorište se zauzeo Dobrica Ćosić, koji je u to vreme bio agitprop, odnosno član Agitacije-propaganda, organa za propagandne aktivnosti koje su postojale u komunističkim partijama. Zahvaljujući njemu Akademsko pozorište je 1950. godine postalo Beogradsko dramsko pozorište.
Tokom karijere koja je trajala pola veka postavila je ukupno 50 predstava, kao i 23 igrana filma i serija.
Soja Jovanović je preminula u Beogradu 22. aprila 2002. godine, a 2014. godine grad postavlja spomen-ploču najvećoj srpskoj režiserki na uglu Njegoševe i ulice Maksima Gorkog.
Za svoja ostvarenja dobila je najveća priznanja među kojima su Zlatna arena u Puli (1975.), Specijalna diploma Kinoteke za izuzetan doprinos razvoju filmske umetnosti, nagrada Bojan Stupica i mnoge druge.
Izvor: Beogradske vesti / Wikipedia
