Grb grada Beograda

Grb grada Beograda prvi put se pominje iz vremena despota Stefana Lazarevića, u 15.veku, i to u „Žitiju despota Stefana Lazarevića” Konstantina Filozofa, ali kako je tačno grb izgledao nije poznato.

Prvi poznati grb je iz vremena ugarske vlasti i prikazan je u grbovniku „Fugersko ogledalo časti“ iz 1555. godine. Početkom 18. veka Beograd pod austrijskom vlašću dobija novi grb 1717. godine. Nakon dolaska Beograda pod Tursku vlast nije imao svoj grb.

Pokušaji da Beograd dobije svoj grb imali su nekoliko skrivenih ali i javnih rasprava početkom 20. veka. Godine 1914. pomislilo se da če Beograd dobiti zvanično svoj grb u nacrtu Zakona o opštinama 1914. godine ali izbio je Prvi svetski rat.

Godine 1931. godine predsednik opštine grada Beograda, gospodin Milan Nešić formirao je uži i širi odbor sastavljen od umetnika, heraldičara, profesora univerziteta, generala i državnih savetnika kako bi se došlo do tačnog izgleda budućeg grba Beograda.

Uži i širi odbor činili su: slikar Beta Vukanović, slikar Uroš Predić, vajar Živojin Lukić, profesor Bogdan Popović, general Milan Nikolajević, Miloslav Stojadinović, slikar Ilija Šobajić, Dragi Stojanović, državni savetnik Živan Živanović, Stanoje Stanojević, istoričar Aleksa Ivić , Vladimir Ćorović i Nikola Vulić, slikar Branko Popović, slikar Đorđe Čarapić …

Usvojeno je 19. maja 1931. godine :

1. Grb Beograda mora imati oblik štita koji se na dnu završava lakim šiljkom.
2. Elementi grba: nacionalne boje, reka – kao simbol iskonske snage Beograda, rimska lađa (trirem) – kao simbol starine Beograda, bele zidine sa kulom i otvorenom kapijom – zidine predstavljaju varoš, kula grad, a otvorena kapija slobodan promet.
3. Zemljište, u klinu grba među rekama i pod zidinama je crvene boje, kao simbol krvi, večitog stradanja i patnje Beograda; reke su bele boje prema heraldičkim zakonima; zidine varoši i kule su bele boje, kao simbol „belog grada“; nebo je plavo, kao simbol nade i vere u bolju budućnost.

Konkurs za grb Beograda objavljen je 30.septembra 1931. godine, a izabran je 12.novembra 1931.godine, a na kome je pobedio autor Đorđe Andrejević Kun.

Kunov nacrt je pretrpeo nekoliko promena da bi bio usvojen od strane odbora beogradske opštine 10.decembra 1931., a rešenjem Ministra unutrašnjih dela potvrđen 15. decembra i formalno kao grb grada Beograda.

Posle Drugog svetskog rata

Nakon Drugog svetskog rata grb Beograda se u različitim fazama do 1991. godine ne prepoznaje ili ga nazivaju amblemom. Naziv amblem pojavljuje se u statutu grada 1964. godine.

Početkom 1990. godine pojavljuje se rasprava o grbu Grada Beograda, da bi se 1991. godine formirala radna grupa u sastavu: Mira Kun, Branko Miljuš, Dragomir Acović i Tomislav Lakušić. Radna grupa je imala zadatak da izvrši korekcije Kunovog grba iz 1931, godine, predloži gradsku zastavu… U martu 1991. godine radna grupa je već izašla sa manjim korekcijama grba Beograda iz 1931.godine.

„Odluke o upotrebi grba“ usvojena je novembra 1995. godine.

13.jula 2003. godine – Usvajeni i srednji i veliki grb grada u „Odluci o upotrebi grba i zastave grada Beograda”

Grb Beograda je zvanični simbol Grada Beograda i postojan je u tri nivoa – kao Osnovni ili Mali, Srednji i Veliki grb.

Osnovni grb

„Osnovni grb grada je štit barokne forme, na plavom polju je srebrni, kamenom ozidani grad zakošenih zidina sa kruništem sa četiri zupca i dve ugaone konzolne kule motrilje koničnih krovova sa po jednim uskim crno ispunjenim prozorom nadovezane na spoljni par zubaca kruništa. Nad kruništem grada, između kula motrilja i iznad u polje otvorene dvokrilne srebrne kapije od talpi sa po dve horizontalne grede za učvršćenje kroz čiji se lučni otvor sa klinastim temenim kamenom vidi plavetnilo neba, izdiže se dvospratna srebrna, kamenom ozidana, kula sa trozubim kruništem i sa po dva crno ispunjena pravougaona prozora na svakom spratu. Grad počiva na eskapiranom crvenom tlu iznad dve talasaste srebrne grede, koje predstavljaju reke Savu i Dunav. Na donjoj udesno brodi zlatna antička trirema sa tri jarbola sa razapetim srebrnim četvrtastim jedrima i crnim užadima i sa srebrnim kružnim otvorima na trupu u tri reda iz kojih izlaze crna vesla koja su uronjena u reku, i to u gornjem redu tri, u srednjem četiri, a u donjem redu dva vesla.”

Srednji grb

„Srednji grb je istovetan Osnovnom grbu, ali je štit nadvišen zlatnom bedemskom krunom sa pet vidljivih merlona i sa istom takvom dijademom ukrašenom rubinima, safirima i smaragdima.”

Veliki grb

„Veliki grb se sastoji od srebrnog dvoglavog orla u poletu, zlatno oružanog i isto takvih nogu i jezika. Orao u desnoj kandži drži srebrni mač zlatnog balčaka i jabuke, a u levoj plodnu prirodnu granu masline. Na grudima orla je Osnovni grb grada, a iznad orla zlatna bedemska kruna sa pet vidljivih merlona i sa istom takvom dijademom ukrašenom rubinima, safirima i smaragdima. Ispod orla su dve lučno postavljene plodne zlatne grane hrasta preko čije se ukrsnice nalazi prvi poznati grb grada (štit razdeljen, gore u crvenom iz razdeone linije izdiže se srebrno bedemsko krunište sa tri merlona, od kojih su dva bočna nadvišena zlatnim patrijarškim trolisnim krstovima, a srednji kružnom dvospratnom srebrnom kulom sa kruništem i sa po dva lučna poljem otvorena prozora na svakom spratu, a dole tri puta razdeljeno crveno i srebrno). Sa obe strane štita, preko rečenih hrastovih grana su odličja dodeljena gradu u prirodnim bojama i sa odgovarajućim trakama, i to bliže štitu desno Orden Karađorđeve zvezde s mačevima 4. stepena, a levo Orden narodnog heroja. Dalje od štita, desno je francuski Orden legije časti 5. stepena, a levo čehoslovački Ratni krst 1914 -1918. Sva pomenuta odličja prikazana su u aversu.“

Izvor

• Statut grada Beograda